ცხრა საინტერესო ფაქტო სისხლის უანგარო დონაციის შესახებ

ნინო ჭელიძე 

სისხლი და სისხლის პროდუქტები მძიმე პაციენტებისათვის მუდმივი საჭიროებაა.  საქართველოში უანგარო დონორთა რაოდენობა კი საჭიროზე ნაკლებია, რამაც შეიძლება პაციენტებისთვის გართულება გამოიწვიოს.

62 ქვეყანაში სისხლის სარეზერვო მარაგის 100%-ს უზრუნველყოფენ უანგარო დონორები. ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის (ჯანმო) მიზანია 2020 წლისთვის ყველა ქვეყანამ და რა თქმა უნდა მათ შორის საქართველომ  უზრუნველყოს სისხლის სარეზერვო მარაგის შევსება  100%-ით უანგარო დონაციის გზით.

წაიკითხეთ, ცხრა საინტერესო ფაქტო სისხლის უნაგარო დონაციის შესახებ

ფაქტი 1

ადამიანის სიცოცხლის გადარჩენა და ჯანმრთელობის გაუმჯობესება შესაძლებელია სისხლის გადასხმით.

ფაქტი 2

სისხლის გადასხმა გამოიყენება მკურნალობის სხვადასხვა მეთოდის დროს. მაღალი შემოსავლების ქვეყანებში სისხლის გადასხმას ძირითადად მიმართავენ თანამედროვე მეთოდებით მიმდინარე მკურნალობისა და რთული ოპერაციების დროს, როგორიცაა მაგალითად: გულის ღია  და ტრამვატოლიგიური ოპერაციები. დაბალი და საშუალო შემოსავლების ქვეყნებში ტრანსფუზია ხშირად გამოიყენება მშობიარობასთან, მალარიასა და ანემიასთან დაკავშირებული გართულებების დროს.

ფაქტი 3

სისხლის საჭირო მარაგის უზრუნველყოფა მხოლოდ ნებაყოფლობითი, უანგარო და რეგულარული დონაციით არის შესაძლებელი. დონორებს შორის ტრანსფუზიის გზით გადამცემი ინფექციების პრევალენტობა ყველაზე დაბალია. ეს მაჩვენებელი მაღალია იმ დონორებს შორის, რომლებიც სისხლს ნათესავებისათვის ან ფულადი და სხვა სახის ანაზღაურებისათვის აბარებენ.

ფაქტი 4

62 ქვეყანაში ნებაყოფლობითი და უანგარო დონორები 100%-ით უზრუნველყოფენ სისხლის სარეზერვო მარაგს, ხოლო  40 ქვეყანაში -25%-ით.

ფაქტი 5

მსოფლიოში ყოველწლიურად დაახლოებით 92 მილიონი დონაცია ხორციელდება. მაღალი შემოსავლების მქონე ქვეყნებში სისხლის დონაციის საშუალო მაჩვენებელი 13-ჯერ აღემატება დაბალი შემოსავლების ქვეყნების ანალოგიურ მაჩვენებელს.

ფაქტი 6

სისხლის შეგროვების მაჩვენებელი  სხვადასხვა ქვეყანაში ვარირებს შემოსავლების შესაბამისად. 159 ქვეყნის 8,000 სისხლის ცენტრი ახორციელებს სისხლის დონაციას. მაღალი შემოსავლების ქვეყანაში ყოველწლიურად – 30,000, ხოლო დაბალი შემოსავლების ქვეყანაში- 3,700 სისხლის ჩაბარების შემთხვევა ფიქსირდება.

 ფაქტი 7

ადამიანები მაღალი შემოსავლების ქვეყნიდან უფრო ხშირად აბარებენ სისხლს ვიდრე ადამიანები დაბალი და საშუალო შემოსავლების ქვეყნებიდან. სისხლის უამგარო დონაციის საშუალო მაჩვენებული მაღალი შემოსავლების ქვეყნებში 1,000 ადამიანზე შეადგენს 36,4 დონაციას, საშუალო შემოსავლების ქვეყანაში -11,6 დონაციას, ხოლო დაბალი შემოსავლების ქვეყანაში- 2,8 დონაციას.

ფაქტი 8

დონორის სისხლი გადასხმამდე აუცილებლად უნდა შემოწმდეს შიდსზე, B და C ჰეპატიტსა და სიფილისზე. 39 ქვეყანაში ჯერ კიდევ არ ხდება ყველა დონორის სისხლის ტესტირება ერთ ან მეტ ინფექციაზე. ბევრ ქვეყანაში ჩატარებული ტესტირება სანდო არ არის პერსონალის ნაკლებობის, ტესტირებისათვის საჭირო კომპლექტების დაბალი ხარისხისა და საბაზისო ლაბორატორიული სამსახურების არარსებობის გამო.

ფაქტი 9

სისხლის ერთი ერთეული, სხვადასხვა კომპონენტებად დაყოფის შედეგად შეიძლება რამდენიმე პაციენტისათვის იქნას გამოყენებული. სისხლის დაახლოებით 91%-ს საშუალებით ხდება სისხლის კომპონენტებად დაყოფა.